Knopen doorhakken
Vorige keer schreef ik al over homoniemen: woorden met meerdere betekenissen. Ik kwam bij het nazoeken over dit onderwerp een bijzonder homoniem tegen: het woord knoop. Dit woord heeft wel elf verschillende betekenissen.
Zo vind je het in de astronomie als één van de punten van de snijlijn tussen de banen van twee hemellichamen. In de grafentheorie bestaat een graaf onder andere uit een verzameling knopen Het is een term voor hardheid, een methode om indrukhardheid te meten. Knopen zijn ook de niet trillende punten van een snaar. In de wiskunde is een knoop(punt) of vertex, het punt waar twee rechte stukken van een open of gesloten veelhoek bij elkaar komen. In de plantenwereld is een knoop een verdikte plaats aan de stengel van een plant. Het is een term voor een snelheidsmaat in de zeevaart en luchtvaart. In het openbaar vervoer staat het voor de (klokvaste) verzameltijd voor treinen of bussen op een station. En dan heb je ook nog dat knooppunt, waar van alles bij elkaar komt.
Aan onze kleding zitten ook knopen. Een knoop is tot slot een verbinding tussen twee stukken touw. En daar zit weer een spreekwoord aan vast. De knoop doorhakken betekent ‘een belangrijke beslissing nemen'. De uitdrukking gaat terug op een verhaal uit het klassieke Griekenland: De Frygische boer Gordias had een strijdwagen. Hij had een band gewonden om de stang die door het juk en de disselboom liep, en in die band een zeer kunstige knoop gelegd. Wie de knoop kon ontwarren, zou heerser van de wereld worden, luidde de voorspelling. Alexander de Grote, die zag dat het op de normale wijze niet zou lukken, hakte de knoop toen maar gewoon met zijn zwaard door.
Hoe zo'n simpel woord zoveel dingen kan betekenen, mijn hoofd raakt er van in de knoop!
Manon Kummer