Rafel van de maand mei:
Oversteekmonument ter ere van Operatie Quick Anger
WESTERVOORT - In mei stonden we uitgebreid stil bij de Tweede Wereldoorlog. Op 12 april was er al de jaarlijkse herdenking bij het Oversteekmonument op de Veerdam in Westervoort. Dit monument is opgenomen in de Kunstwandeling Westervoort, een van de rafelroutes en verdient zeker extra aandacht.
Door Alie Engelsman
Walter IJbema, die drie jaar geleden naar Den Haag verhuisde, hield zich jarenlang bezig met het onderzoek naar de ‘vergeten slag bij Arnhem’. “Als kind had ik al belangstelling voor de Tweede Wereldoorlog. Mijn verhuizing, in 1990, naar Westervoort was een mooi moment om uit te zoeken wat er was gebeurd tijdens Operatie Quick Anger. Ik ontdekte dat dat een grootse en succesvolle operatie was. Te groot om daar geen aandacht aan te schenken. Ik wilde deze operatie graag meer bekendheid geven. Door contact te zoeken met de Historische Kring Westervoort ging dat snel. Toen eenmaal bekend was welke rol Westervoort heeft gespeeld in de bevrijding van een groot deel van Nederland, ontstond al snel het plan om een monument op te richten." In 2011 werd dit gerealiseerd.
Houten bord
Het monument bestond in eerste instantie uit een houten bord, vlak aan de IJssel bij de Veerdam. “Dat bord hadden we zelf gemaakt omdat er nog geen definitieve plek was op de dijk vanwege werkzaamheden. In 2012 kon er wel een officieel monument worden neergezet, dat eerst alleen bestond uit een doorkijk met een gravure van soldaten. Later is er een ronde cirkel van beton bij gekomen met originele sporen van rupsbanden en schoenen. In de cirkel zijn de windrichtingen te zien, met een lijn naar Normandië. Het kunstwerk is ontworpen door Niek Verschoor. De steen op de cirkel is onderdeel van de Liberation Route.” Deze route bestaat uit veldkeien op ca 75 plekken in Nederland, die middels podcasts het verhaal van de Tweede Wereldoorlog verbeelden.
Spookstad
Walter weet veel te vertellen over operatie Quick Anger. Dat heeft hij niet uit geschiedenisboeken. Het staat bijna nergens vermeld. Walter heeft een visie waarom deze belangrijke slag op de achtergrond is geraakt. “In 1945 was Arnhem een spookstad, vrijwel alle burgers waren geëvacueerd. Dat gold ook voor Westervoort. De soldaten maakten de ene na de andere operatie mee en stonden daar niet zo bij stil. Toch is het een operatie van belang geweest, die heeft geleid tot de bevrijding van Arnhem. Er is hevig gevochten aan de overkant, op het ENKA-terrein in Arnhem. Daar zijn veel doden, voornamelijk Duitsers, gevallen.” Daarna volgden nog hevige straatgevechten in Arnhem.
Toon Kramer
Voor de onthulling van het monument aan de dijk werd naarstig gezocht naar een veteraan. Die waren in eerste instantie niet te vinden, tot de dochter van Toon Kramer zich meldde. Toon Kramer was een Nederlandse verzetsstrijder, die zich in het najaar van 1944 aansloot bij de Polar Bears. De Polar Bears, een Engelse divisie onder Canadees commando, voerde de operatie uit, ondersteund door Canadese tanks. Toon had de slag meegemaakt en was een van de eerste soldaten die, via de snel aangelegde noodbrug, de IJssel overstak. Toon vond het een eer om het monument te onthullen en sprak ook de podcast in op de veldkei van de Liberation Route. Hij overleed in 2020 op 98-jarige leeftijd.
Walter is blij met de aandacht die de ‘vergeten slag' nu krijgt. Hij is nog steeds actief lid van de Historische Kring Westervoort en hield onlangs een lezing over Operatie Quick Anger in Duiven.
Elke tweede maandag van de maand is er een ‘Rafel van de maand' bij RTV Connect in Kijk op de samenleving. De Zevenaar, Duiven en Westervoort Post besteden aandacht aan deze Rafel in elke laatste editie van de maand.Informatie: https://www.rafelroutes.nl/.
