Twee minuten stilte in Pannerden
Van een volle schutterstent tot het aansteken van het bevrijdingsvuur
PANNERDEN - Van Angerlo tot Tolkamer en van Zevenaar tot Spijk; op 4 mei 2023 was het om 20.00 uur muisstil in de gemeente Zevenaar. Burgemeester Lucien van Riswijk, kinderburgemeester Catoo, de wethouders Toon Albers, Arthur Boone, Stef Bijl, Aad van Oorden en gemeentesecretaris Danielle Jansen legden kransen in de verschillende kernen. Stef Bijl was in Pannerden. Een ooggetuigeverslag.
Door Indy Roelofs
Het is 18:45 in Pannerden. In welke straat je ook kijkt, je zie de Nederlandse vlag halfstok hangen. Mensen, jong en oud, lopen richting het dorpsplein om de schutterstent in te gaan. Binnen is het druk en wat rumoerig. Dorpsbewoners groeten elkaar en zoeken een plaatsje tussen de geelhouten kermisbanken. De harmonie zit in een U-vorm rond de sprekerskatheder met daarvoor, een niveautje lager, het koor. Een imposante opstelling.
Een zachte ‘Shhh’ klinkt uit een hoekje, waarna in de verte een trom is te horen, het teken voor de zaal om te gaan staan. Een zwart gespannen doek over de trom zorgt voor een dof geluid dat steeds verder de zaal binnenkomt. Achter de trommelaar lopen een viertal veteranen, het 4 mei comité, de voorlezers, wethouder Stef Bijl, vendeliers en de schutterij. Ze begeven zich in naar hun plekken en nemen plaats. Michiel Loef, president van de schutterij, neemt het woord. Hij bedankt iedereen voor komst en vertelt meer over het thema van dit jaar: Leven met oorlog. Het thema is, zo vertelt Loef, besloten voor de Russische invasie van Oekraïne. Oorspronkelijk zou het namelijk gaan over de naweeën die de Tweede Wereldoorlog nog steeds met zich mee brengt. De oorlog heeft diepe sporen achtergelaten, ook op de volgende generaties, ook al zijn ze er niet live bij geweest. De oorlog in Oekraïne geeft, volgens Loef, extra lading aan het leven met oorlog. Na de toespraak volgen verschillende muziekstukken van Harmonie Wilhelmina en koor Pur Sang. De klanken van trompetspel en zang galmen door de houten tafels en banken. Tussen de muziek door komen er verschillende sprekers aan het woord. Zowel een lid van het comité als drie jonge dames. Wethouder Stef Bijl spreekt over een Joods gezin dat in Zevenaar in de Weverstraat meer dan zevenhonderd dagen ondergedoken heeft gezeten. Josef, Riek en Betty Rosenberg telden meer dan 78 jaar geleden de dagen tot hun vrijheid af. Een stukje behang met 786 streepjes vormt hiervan het stille bewijs in het Liemers Museum. Stef Bijl: “Wij hoeven gelukkig geen streepjes te zetten, maar laten wij met zijn allen afspreken samen wél een punt te maken. Verlies elkaar niet, ga het gesprek met elkaar aan en zoek de verbondenheid. En vier morgen in gezamenlijkheid de vrijheid.”
Na het slotwoord vertrekken de bezoekers achter de harmonie en de schutterij naar de overkant van de straat, richting het herdenkingsmonument naast te kerk. Een groepje dat buiten staat te wachten om slechts het stiltemoment bij te wonen voegt zich bij het gezelschap. In het midden van de menigte staat een mast waaraan de Nederlandse vlag halfstok door de wind wappert. Tegen de rood-wit-blauwe kleuren schijnt de avondzon fel.
Het iconische trompetsignaal doet de bezoekers zwijgen. Nadat de laatste noot uitgeblazen wordt, slaat de kerkklok acht keer. Twee minuten stilte, twee minuten denken. Aan degenen die overleden zijn. Gestorven voor ons in de oorlog. Gestorven voor onze vrijheid. Slechts het fluiten van de mezen in de bomen rond de kerk is te horen.
Het stiltemoment wordt, zoals altijd, afgesloten met twee coupletten van het Wilhelmus. Sommigen zingen mee, sommigen zwijgen. Tijdens het volkslied stijgt de vlag van halfstok naar haar volle glorie bovenin de mast. Na het ontsteken van het vrijheidsvuur door een van de veteranen volgt nog een laatste gedicht, waarna de kransen gelegd worden. Van seniorenvereniging tot jongerensoos, vele organisaties en inwoners eren de Nederlandse oorlogsslachtoffers met bloemen.
De geur van koffie waait vanaf de schutterstent de straat over na het einde van de herdenking. Onder het genot van een kop koffie en een plakje cake wordt er nagepraat. En ook gelachen en gevierd. Want morgen is de dag dat we onze dierbare vrijheid kunnen vieren. Iedereen beseft: de democratie, waarin wij leven is bijzonder, belangrijk en menswaardig. Het is het koesteren waard en het maakt het ook waard om voor te vechten.