Vuurdoop wandeling ‘Zevenaar, van Burcht tot Huis'
Coproductie Kunstwerk! Liemers Museum, CVZ en Landgoed Huis Sevenaer verwondert
ZEVENAAR - Aan het palet van stadswandelingen in hartje Zevenaar is een kleurrijke parel toegevoegd. De themawandeling ‘Zevenaar, van Burcht tot Huis’ legt de verbinding tussen twee belangrijke, voor veel inwoners onbekende historische plekken. Een coproductie van Kunstwerk! Het Liemers Museum, Landgoed Huis Sevenaer en de Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar (CVZ).
Door Susan Wiendels
Verwonderd lopen Frank en Marielle Bombeeck en Johan en Gwendoline Jansen-Thuis aan de hand van gids Wim van den Boom mee. “Nooit geweten dat er zoveel moois in Zevenaar te zien is”, ventileren zij hun eensgezinde mening. Net als zo’n 25 mede-inwoners van de nieuwbouwwijk Enghuizen op het BAT-terrein hebben zij de uitnodiging van de organisatie omarmd om de anderhalf uur durende vuurdoop van de wandeling bij te wonen.
Voor dat het zover was moest er nog wel wat water door de Rijn. Of beter gezegd ‘door de Aa’. ”Pas op waar je nu staat, jullie lopen nu op de plek waar vroeger de bedding van de rivier de Aa liep”, schudt Wim van den Boom als eerste feitje uit de mouw, terwijl de deelnemers op weg zijn richting de ondergrondse parkeergarage op het Masiusplein. Op deze locatie stond in de Middeleeuwen een burcht. Na de realisatie van deze parkeergarage zijn bij de herinrichting van het plein de contouren van de voormalige burcht zichtbaar gemaakt. Een moderne open metaalconstructie representeert de voormalige toren. Op verdieping -1 staan vitrines met archeologische voorwerpen. Aan de wand van de in- en uitrit van de parkeergarage zijn de verschillende aardlagen en de opbouw van de burchtwal weergegeven. Aan de overkant siert een historische spreuk van de wand, verderop zijn stadsgezichten van Zevenaar in de 17e eeuw zichtbaar. Als je met de lift naar beneden gaat maak je dankzij de afbeeldingen in de liftschacht een reis door de tijd. “Bijzonder hoor, dat is me nooit opgevallen”, vertelt Frank Bombeeck eerlijk.
Dat in de constructie van de metalen toren een grap van de architect zit, is nog zo’n feitje dat weinig Zevenaarders weten. Het geintje is in alle vier de kanten van de toren zichtbaar. In de onderste laag is liggend de letter T te zien, in de volgende de letter O en zo door tot de vijfde en laatste laag. Je leest dan het woord toren.
Ingrid Mens, hoofd van Kunstwerk! Liemers Museum, noemt de parkeergarage met de burcht en de diverse historische objecten en afbeeldingen de meest ondergewaardeerde plek van Zevenaar, een snoepkamer voor cultuurliefhebbers.
De themawandeling ‘Zevenaar, van Burcht tot Huis’ is één van haar laatste kunststukjes, komende zomer gaat ze met pensioen. Al deelt ze de credits graag. In 2019 nam Kunstwerk! Liemers Museum samen met Landgoed Huis Sevenaer het initiatief om de historie van Huis Sevenaer en de Burcht verder op de kaart te zetten. “We vinden het belangrijk dat we de geschiedenis van Zevenaar levend houden”, vertelt ze. “Juist deze twee plekken zijn zo belangrijk geweest.” De burcht met de wel vijf meter dikke aarden wal en ophaalburg speelde een cruciale rol in de strijd om de Liemers. Wat was de verbinding tussen deze imposante burcht en Huis Sevenaer? Op zoek naar het antwoord werd de app ‘Bakens in Zevenaar’ gelanceerd en werden de eerste stappen van de themawandeling gezet. Ingrid Mens: “We kregen een subsidie van Erfgoed Gelderland voor de verdere ontwikkeling en we hebben contact gezocht met de stadsgidsen van CVZ.”
'Je ziet en hoort dingen, waar je in je dagelijkse leven achteloos aan voorbij loopt'
Theo Sessink, Wim van den Boom, Frank Boerboom, Ton van der Veer, Bram Boerboom en Herman Teunissen zijn de mannen die namens de CVZ de nieuwe wandeling als gids inkleuren, namens Landgoed Huis Sevenaer zijn onder meer Martien op ’t Hof en Marieke van Boven inzetbaar. Allemaal geven ze hun persoonlijke invulling aan de wandeling, afhankelijk van de eigen expertise en de behoefte van de deelnemers. Wat ze gemeen hebben is de beschikbare achtergrondinformatie. Ab Hendriks schreef met input van onder meer Jan Verhagen met veel passie een 26 pagina’s tellende bundel met info over de Burcht, Landgoed Huis Sevenaer en de verbindingsweg De Romei. ‘Mister Zevenaar’, overleed eerder dit jaar. Met dit document laat hij opnieuw iets moois na voor zijn geliefde stad. Een nieuw element in de wandeling is het gebruik van een grote placemat, ontwikkeld door Herman Teunissen. Hierop kunnen de gidsen de deelnemers een illustratie geven van de verschillende ontwikkelingsstadia van Zevenaar, geprojecteerd op het huidige stratenpatroon. Een welkome aanvulling op het verhaal dat wordt verteld, blijkt tijdens de eerste wandeling.
De wandeling eindigt op het landgoed aan de Wittenburgstraat, dat maar liefst 23 rijksmonumenten rijk is. De basis van het huis is in 1414 gebouwd door Dirck Smullinck, de toenmalige beheerder van de Burcht. Het huis kende vele bewoners en is diverse keren flink verbouwd. Het is nog steeds een kasteelboerderij in bedrijf, waar al tientallen jaren biologische landbouw en veeteelt wordt bedreven. Wijlen Jonkheer Hubert van Nispen was zijn tijd ver vooruit met zijn gedachtegoed over biologische landbouw. Ondanks geldproblemen vanwege juridische strijd om zijn gronden te behouden, floreerde de biodiversiteit op het landgoed. Dankzij zijn onuitputtelijke strijd het landgoed te beschermen tegen verstedelijking is de kasteelboerderij bewaard gebleven. Bij zijn dood liet hij alles na aan de stichting Huub van Nispen van Sevenaer Memorie en nu wordt het landgoed beheerd in zijn visie. Het kroonjuweel, het Hooge Huis, staat nu in de steigers. Het voegwerk, de fundering, de oude kozijnen, de trapopgang, het behang, het schilderwerk, alles wordt met duurzame materialen opgeknapt. De huidige staat verrast de deelnemers. De uitdijende begroeiing hield de oorspronkelijke entree van het gebouw altijd verborgen. Nu deze is verwijderd wordt het stap voor stap zichtbaar. “Nooit geweten,” vertelt Gwendoline Jansen-Thuis. Wim van den Boom heeft over elk gebouw op het terrein wel een anekdote paraat: "Dat is nu zo leuk aan deze wandeling. Je ziet en hoort dingen, waar je in je dagelijkse leven achteloos aan voorbij loopt.”
De themawandeling ‘Zevenaar, van Burcht tot Huis’ gaat binnenkort als publiekswandeling tegen betaling aangeboden worden. Aanmelden kan via de site van het landgoed: www.huissevenaer.nl.
Naast deze themawandeling', blijven ook de andere wandelingen bestaan: de stadswandeling, verzorgd door de stadsgidsen van CVZ, belicht gebouwen en bewoners in Zevenaar. De Historische en Eco-excursie op het landgoed gaat dieper in op het landgoed, het grote aantal rijksmonumenten en de ontwikkeling van de biologische landbouw door jonkheer Huub van Nispen van Sevenaer.
