Toosten op het Melangeursplein en de vernieuwde Kerkstraat
AlgemeenZEVENAAR – Bijna vier maanden nadat de eerste schop de grond inging proosten alle partijen, die hun steentje bijdroegen aan de herinrichting van het voorterrein van het gemeentehuis en de Turmac Cultuurfabriek en de reconstructie van de Kerkstraat, op het resultaat.
Door Susan Wiendels
Buurtbewoners, politici, partners van de Turmac Cultuurfabriek, leden van de Cultuurhistorische Vereniging Zevenaar (CVZ), de aannemer, landschapsarchitect Guido Baten en beplantingsspecialist Gerda Willems, allemaal zijn ze present. Zij verdienen alle credits aldus wethouder Hans Winters, die het kort houdt. “Een applaus voor jezelf.”
Wim van den Boom, Zevenaarder pur sang en lid van de werkgroep Monumenten van de CVZ krijgt het woord. “Pas op waar u staat”, richt bij zich tot alle toehoorders. “U staat niet op een straat, maar op de bedding van de rivier de AA.” Hij neemt ze vervolgens mee in de historie van de Kerkstraat en haar gebouwen. “ Onder meer de Van Munsterstichting en het Oranjehotel passeren de revue. En natuurlijk het jaartal 1920. Dan ontdekt Kiazim Emin Bey, een Zwitserse zakenman, dat er in Zevenaar tabak wordt verhandeld door een zekere meneer Buschhammer. Samen richten zij een sigarettenfabriek op. Ze importeren tabak uit Turkije en Macedonië, vandaar de naam Turmac. In 2008 rollen de laatste sigaretten van de band van de Turmac. Het pand krijgt vervolgens een tweede leven. In de productiehal uit 1952 krijgen onder meer de bibliotheek, het Liemers Museum, Filmhuis Zevenaar, RSD de Liemers en de gemeente Zevenaar onderdak. Daarbij is rekening gehouden met het karakter van het industriële erfgoed en de historie.
‘De Peuk’
Hij wijst naar het kunstwerk op het nieuwe buitenterrein, een erfenis uit de vorige eeuw. “In de kelder werd het water voor de sprinklerinstallatie opgeslagen van de fabriek. Frans Peeters ontwierp op die kelder een vijver, waarin hij een kinetisch object zette: een duikende, bewegende en draaiende walvis. Deze werd in de volksmond ook wel de Peuk genoemd.” Het bijzondere object uit de Peter Stuyvesant-collectie heeft ruim baan gekregen op het vernieuwde plein, dat is omgedoopt tot Melangeursplein. Een mooie verwijzing naar het verleden: een melangeur selecteert tabak in de juiste hoeveelheden zodat ‘zijn’ merk een eigen specifieke smaak krijgt. Het kunstwerk staat niet in water, maar in stukjes wit en lichtblauw glas. Door de glinstering van de zon lijkt het of er sprake is van kabbelend water. Theo Schoenmakers, toezichthouder vanuit de gemeente Zevenaar tijdens het project, over deze keuze: “Het waterontwerp was financieel gezien te kostbaar. Bovendien zitten daar ook onderhoudskosten aan die elk jaar terugkomen.”
Bloemenborders
Het terrein heeft drie grote bloemenborders gekregen met prairie/mixbeplanting: een combinatie van rijkbloeiende vaste planten en siergrassen in een bepaalde kleurstelling en verhouding die kleur en beeld geven over het hele vlak. De planten zijn uitgezet op een laag lavakorrels. Gerda Willems van West Beplanting somt de voordelen op: “Door de lava warmt de ondergrond sneller op en staand planten iets vroeger boven de grond. Ook houdt lava meer vocht vast, wat in drogere periodes wordt afgegeven aan de beplanting. En onkruidzaden kiemen minder snel in lava, waardoor er minder onderhoud nodig is.” Samen met collega Carla Koers, Michiel Beltman, bedrijfsleider van Grand cafe Hal 12 en aanwonende, ondernemer Leo van Ussen, poot Hans Winters de laatste plantjes als finishing touch van de facelift. Een mooi detail: her en der zijn de borderranden voorzien van een houten zitje. Om de borders zijn looppaden aangelegd. Alle looplijnen zijn gericht op de ingang van het nieuwe gemeentehuis en de Turmac Cultuurfabriek. Het terrein is bijna autovrij. Alleen voor mindervaliden blijven vier parkeerplaatsen beschikbaar. De parkeerplaatsen aan de Kerkstraat zijn verplaatst naar de Sluitzegel, de nieuwe toegangsweg van woonpark BAT. De Kerkstraat is vanaf het Stationsplein tot aan deze Sluitzegel ingericht als tweerichtingsweg. Wim van den Boom is blij met het resultaat: “Ik wens iedereen die hier voorbij komt op weg naar huis, plaatsneemt of oversteekt voor een nieuw rijbewijs een hele goede toekomst.”