4 mei comité Angerlo, Giesbeek, Lathum laat kracht van gezamenlijk herdenken voelen

ANGERLO/GIESBEEK/LATHUM - Het is al weer drie weken geleden, maar de dodenherherdenking op 4 mei in zit bij de inwoners van Lathum, Angerlo en Giesbeek nog vers in het geheugen. Het 4 mei comité Angerlo, Giesbeek, Lathum creëerde ook tijdens corona manieren om te herdenken. Maar wat de bijzondere kracht is van gezamenlijk herdenken bleek dit jaar: samen in één ruimte zijn, samen verhalen horen en samen stil zijn en slachtoffers gedenken van toen en nu, was intens voelbaar bij de activiteiten van het 4 mei comité.

Het begon 4 mei overdag toen in Angerlo en Lathum de eerste kransleggingen plaatsvonden. Naast de traditionele kransen werden er klaprozen neergelegd. Deze waren gemaakt door de basisschoolkinderen in Angerlo, het jeugdwerk Lathum en de Welfare Angerlo. Het symbool van de klaproos komt voort uit het idee dat de plant groeit op plaatsen waar iemand is gesneuveld. De bloem zou het bloed van de gevallen soldaat opnemen, waardoor ze een mooie rode kleur krijgt. Lang dacht men dat dit de reden was waarom zoveel klaprozen op slagvelden te vinden waren. De massale groei van klaprozen op slagvelden heeft echter alles te maken met de verwoesting van die velden. Door granaten worden de akkers omgewoeld en vervuild. Een klaproos is een pioniersplant, die als eerste op een pas omgewoelde of vervuilde, schrale grond zal groeien waar andere planten het moeilijk zullen hebben. Zaden die al jaren in de grond zitten, zullen naar boven komen met als resultaat één mooie grote klaprozengloed. De bloem is dus een prachtig symbool voor de kracht en schoonheid die kan groeien uit complete verwoesting. Deze zelfgemaakte klaprozen pronken nu in grote getale op het grasveld bij de kerk in Angerlo en bij de oorlogsmonumenten in Lathum en Giesbeek.
Vervolgens vond ’s avonds in een goed gevulde kerk in Giesbeek de herdenking plaats. Het was opnieuw indrukwekkend zoals de jongeren van de scouting nu na twee jaar opnieuw onder tromgeroffel de vlam en de kransen binnendroegen en de fakkels aanstaken. Er was voor deze herdenking een speciaal gelegenheidskoor samengesteld vanuit Lathum en Giesbeek. Zij brachten liederen ter gehore onder begeleiding van Remco Künne op het keyboard en dat was prachtig. Vervolgens heette de voorzitter van het 4 mei comité, Adri Breure iedereen welkom, gevolgd door een toespraak van wethouder Nanne van Dellen. Veronica Tammel vertelde het prachtige verhaal van de klaprozen. Daarna las Pien van Someren een mooi gedicht voor over De Tijd. Het koor zong het lied Wiegala, geschreven door Ilse Weber. Er wordt gezegd dat Ilse voor haar zoon en vele andere kinderen dit lied zong, terwijl ze hen vrijwillig vergezelde naar de gaskamers.
Het was dit indrukwekkende lied, dat bij de aanwezigen woensdagavond in de hoofden bleef hangen toen zij de tamboer en trompettist volgden naar het monument op het kerkhof. Daar werd na het taptoe-signaal twee minuten stilte gehouden. Wethouder Nanne van Dellen en veteraan Michel Jansen legden vervolgens een krans bij het monument. Robin Witjes speelde tot slot The Medaillion Calls op de dwarsfluit. Het geheel werd afgesloten met koffie en thee in de kerk. Iedereen was het er over eens dat het een heel bijzondere, plechtige, ingetogen en ongedwongen herdenking was.

De maaltijd voor de vrede 

Dit gevoel van samenkomen, werd voortgezet op 7 mei. Ter gelegenheid van 75 jaar vrijheid zouden er in 2020 vrijheidsmaaltijden in alle drie de dorpen plaatsvinden. Twee jaar later vond deze alsnog plaats. Nog steeds in vrijheid, maar met de oorlog in Oekraïne is oorlog dichterbij dan twee jaar geleden en vrede opnieuw minder vanzelfsprekend. Dat was ook duidelijk verwerkt in het programma.
Voor de gelegenheid was landgoed Bingerden te Angerlo zo genereus haar deuren te openen, om de geschiedenis die zich daar destijds voltrok, te delen. Tijdens een ware ‘high tea’ schoven in een prachtige setting een kleine honderd deelnemers samen aan tafel, terwijl er werd geluisterd naar accordeonmuziek van de Oekraïense Oleg Lysenko en de Oekraïense zangeressen Nastya en Anya Sulimenko. Vervolgens werden er rondleidingen gegeven over het landgoed en kon men in het koetshuis luisteren naar verhalen over wat zich in 1940-1945 had afgespeeld. Op deze manier wist het 4 mei comité Angerlo, Lathum, Giesbeek dit jaar op unieke wijze de oorlog en de herinneringen daaraan dichtbij en voorstelbaar te maken. Met de muzikale omlijsting uit Oekraïne werd niet alleen een verbinding gemaakt met het verleden, maar ook met het heden. De oorlog van toen en de oorlog van nu, kwamen op indrukwekkende wijze dichtbij. Maar ook de warmte van het samenkomen (schuilen voor de regen), het gevoel van saamhorigheid en solidariteit waren onmiskenbaar aanwezig die middag. Toen de muzikanten samen vol overgave het Oekraïense volkslied ten gehore brachten, ging iedereen staan en dat gaf een geweldig gevoel. De regen kwam met bakken uit de hemel, maar kon dit prachtige geheel niet overstemmen.
Een daverend slot van een serie activiteiten van het 4 mei comité dat ook dit jaar weer het gesprek over vrijheid en de urgentie om dat gesprek te voeren wist aan te jagen. Van beide evenementen is op Facebook en Instagram pagina van het 4 mei comité een filmpje terug te vinden. Adri Breure: “Opdat we nooit vergeten.”